veli81
Admin
 
Mesaj Sayısı : 5437
Kayıt tarihi : 19/06/12
Yaş : 42
Nerden : Bursa/Mestanlı
 |  Konu: Akustİk aÇidan baĞlama :  Çarş. 07 Kas. 2012, 10:55 | |
| Akustİk aÇidan baĞlama :
 Bağlamanın akustik işleve sahip üç bölümü vardır: Bunlar; "tekne", "ses tahtası" ve "orta eşiktir". Bağlamada rezonans, tezenenin telleri tınlatmasıyla elde edilir.
Tınlayan teller orta eşik yoluyla ses tahtasını, ses tahtası da tekneyi
tınlatır. Bu hareket bu aşamadan sonra geriye döner ve teknenin ses
tahtasını tınlatması, onun da telleri tınlatmasıyla bir etkileşime
dönüşür. Bağlamada ses, akustik elemanlar arasında iki türlü yayılır;
"ağaçtan ağaca" ve "havadan (boşluktan) ağaca". Şüphesiz ağaçtan ağaca
yayılım daha güçlü ve önemlidir. Genel olarak arkadan U ve V kesitli
olmak üzere iki tip tekne vardır. Başka birçok özellik de etkilemekle
birlikte U kesitli tekneler daha dolgun ve bas karakterli; V kesitliler
de tiz karakterli ses üretir. Bağlama teknesi bir çeşit rezonatördür. Teknede tizler ses tahtası ile yarı derinlik arasında, baslar da
teknenin sırt ve dip kısmında tınlar. Dolayısıyla sırt ve dip kalınlığı
çok ince teknelerde baslar koftur. Teknenin yanaklarını hafif içeri doğru kıvrık olması sese lezzet
katıcı bir özelliktir. Profilden 'yarım armut' şeklinde tarif edilen
bağlama formunun yarım daire şekline yaklaşmaması gereklidir. Profilden,
dolgun sırt ve boyun kesiti akustik açıdan ölü bölgelerdir. Sesin
odaklanması ancak form, ağız genişliği ve derinliğin kombinasyonuyla
sağlanır. Fazla derinlik sesin içerde kalmasına (dolayısıyla boğuk ve
kof olmasına), az derinlik de önde veya dışarda tınlamasına (dolayısıyla
çok bağırtkan ve boş, renksiz tınlamasına) sebep olur. Tekne kalınlığı
yanaklarda 3 mm.den az olmamalıdır. Bu kalınlık sırt ve dipte en fazla
3,5 mm, ses deliği çevresinde 5mm. civarında olmalıdır. Ses tahtasının her bölümü aynı derecede tınlamaz. En rahat ve fazla
tınlayan kısım bir (tanbura düşünüldüğünde) ortada, bir insan eli
büyüklüğündedir. Bir ses tahtasında yanal ve doğrusal olmak üzere iki
bombe olmalıdır. Bu bombeler gerek gözle gerekse cetvel veya mastar
yardımıyla görülebilir. Tahta kalınlığı küçük boylarda en ince yerde
(sapa yakın dar kısım) 3mm den az, en kalın yerde (arka kısım) 5 mm den
kalın olmamalıdır. Orta ve büyük boy bağlamalarda bu ölçülere 1-1,5 mm
eklenmelidir. Orta eşik yumuşak (kelebek, porsuk) veya sert ağaçlardan (kızılcık,
şimşir, çalı) yapılabilir. Bu tercih bağlamanın bas-tiz dengesindeki
zaaflara göre yapılmalıdır. Aşırı parlak, tizleri baskın çalgılarda
yumuşak ağaç basları açar. Diğer yandan boğuk tonları sert eşik
kullanarak açmak mümkündür. Orta eşiğin üstte sert, altta yumuşak ağaç
kullanılarak iki katlı yapılması da mümkündür. Bu tip eşik de basları
açıcı özelliktedir. Eşiğin tellerin altına gelmeyen kısımlarını oyarak
boşaltmanın iç sürtünmeyi azaltmak açısından faydası vardır. Ayrıca
tellerin bastığı ağız kısmının ve eşik tabanının geniş olması basları,
dar olması da tizleri destekler. ...Her çalgıda olduğu gibi bağlamada da kullanılan cilanın önemi çok
büyüktür. Gomolak cila ve selülozik vernik tercih edilmeli, sap dışında
hiçbir bölgede polyester kullanılmamalıdır |
|
Takvim
