veli81
Admin
 
Mesaj Sayısı : 5437
Kayıt tarihi : 19/06/12
Yaş : 42
Nerden : Bursa/Mestanlı
 |  Konu: Pİyano´da acİlİtasyon teknİklerİ  Perş. 20 Eyl. 2012, 22:51 | |
| PİYANO´DA acİlİtasyon TEKNİKLERİ
Bir çok parçalarda karşılaştığımız
tamamen teknik yetersizlikten kaynaklanan acilitasyon problemi aslında
çok fazla profesyönellik istemeyen sadece ellerimize birtakım kalıpları
ezberletmemizden ibarett olan bir unsurdur.
Acilitasyona geçiş sırasında birçok sorunla yüz yüze geliriz. Bunları, karşılaşma sırasına göre sıralarsak:
1- Uygun parmak numarası tespiti
2- Parmak tereddütü
3- Bilek tereddütü
4- Kol tereddütü
5- Kas kasılmaları
6- Ses patlamaları
7- Geçiş parmaklarını yedirememe
8- Sesler arası eşitsizlik
9- İki el senkronizasyon sorunu
10- Cümleler arası kopukluk
11- Çalış zayıflığı
12- Atlamalı pozisyonda ritmsel kopukluk
........ve birçok sorun. Aslında bu
sorunlar yazılmaya devam edilebilir fakat geneli birbirleri ile
bağlantılı sorunlar oldukları için bu temel sorunları çözerek diğer
bağlantılı sorunları da çözümlemiş oluruz.
Bu sorunların bazılarına başlangıç, bazılarına hızlanma bazılarına da hızlı çalma sırasında üstesinden gelmek gerekir.
Birçok yapılan hatalardan biri
hızlanmak için kuvvet çalışması yapmak. Lakin kuvvet ile hızın birbiri
ile yakından bir ilişkisi yoktur. En basit örnekle ifade edecek olursak:
Bir Kamyon ile Bir Ferrariyi kıyaslayalım. Kamyon çok ağır hareket eder
ve hantaldır fakat güçlüdür ve kilolarca yükü taşıyabilir. Fakat
Ferrari gibi araçlar hız makinalarıdır fakat ağırlık taşıyamazlar.
Acilitasyon için gerekli en önemli
faktör rahatlıktır. Rahatlıktan kasıt ellerin piyanoyu kavrayış biçimi
ellerin en doğal hali daha doğrusu hiç kaslarımızı kullanmadan iki
yanımıza ellerimiz saldığımız zaman el ayası ve parmakların aldığı
biçimdir. Bu biçime en yakın şekilde yani doğal hale en yakın şekilde
piyano tuşesine parmakların tamamı deyecek şekilde koyarsak başlangıçta
en doğru teknik ile başlamış oluruz.
Parmaklarımızın lifleri kolumuzun
arkasına kadar uzanır. Bu kadar uzun liflerin üzerinde onlara bağlı ve
aynı zamanda geçiş yolunu açan ve/veya daraltan kaslar kasılma sırasında
ve çoğu zaman bu liflerin hızlı hareketleri sırasında ağrılara
sebebiyet verir. Kasılmanın getirdiği ağrı beraberinde parmakların
güçsüzleşip tuşe üzerinde zayıflamasına ve de kan deveranının tam olarak
yapılamamasına neden olur. Bunun sebebi: Kasılan kas lif yolunu
sıkıştırır ve parmaklara bağlı liflerin hareketini zorlaştırır. Bu
yüzden liflere bağlı olan kas grubuna ağırlık biner ve onlar da kasılır.
Kasılan kaslar birbirlerini sıkıştırarak ağrıya sebep olur aynı şekilde
aralardan geçen damarları da sıkıştırarak kan deveranına engel olur. Bu
zorlama yüzünden parmaklar gücünü gösteremez ve kilitlenir.
Şunu unutmayalım kasılma aynı
zamanda bir şartlı reflekstir ve de en çok size tereddüt yaşadığınız
yerlerde gelir. Yukarıda belirtmiş olduğum acilitasyon problemlerini
teker teker açıklayacak olursam:
1- Uygun parmak numarası tespiti:
Parmak numarası tespiti satrança
benzer her zaman sonraki hareketi düşünmeniz gerekir. Parmak numarası
tespit ederken dikkat etmeniz gereken en önemli kural ergonomiklik. Yani
elin doğal halini mümkün olduğunca bozmayacak şekilde parmakları
sıralamaktır. Özellikle en temelde baş parmak geçiş parmağı olarak
kullanılmaktadır. Bunun en büyük sebebi anatomik yapısında yatay
hareketliliğinin daha geniş olmasından kaynaklanır aynı zamanda el
ayasında daha geride kaldığı için avucun içerisine doğru hareket ederek
diğer parmaklara temas etmeden onların ve kendisinin hareket etmesine
olanak verir.
Bu parmağın geçişini yaparken
özellikle orta parmak ve yüzük parmaktan sonra kullanımı ideal olanıdır.
Tabi pozisyonuna göre işaret parmağından hemen sonra da kullanılabilir.
Fakat işaret parmağı yerine özellikle orta parmak kullanılabiliyorsa
geçiş sesinde onu tercih etmenizde fayda vardır. Çok büyük atlamalarda
geniş arpejlerde. Serçe parmaktan sonra da baş parmağa geçildiği olur
fakat bu geçişte parmak geçişini yedirme problemi ile karşı karşıya
kalırsınız ve daha anergonomiktir.
İşaret parmağı ile başlyıp sonra
baş parmak ile devam etmek çok kullanılan bir tekniktir. Fakat baş
parmak ile başlayıp işaret parmağından sonra tekrar baş parmağa geçmek
parmak zorlamasına neden olabilir ama pozisyona göre çok tekrarlamayacak
şekilde kullanılabilir. Parmak geçişlerinde en önemli unsur mümkün
olduğunca art arda aynı parmakları kullanmak yerine, sesleri diğer
parmaklara da dağıtmak ki bu sayede her parmağa iki, üç ses kadar
dinlenme payı bırakmadır. Bu her zaman uzun vadeli pasaj çalabilme
olanağı ve de geç kasılma olanağı sağlayacaktır.
Siyah tuşlar bildiğiniz üzere beyaz
tuşlardan daha uzakta oldukları için bunlarda daha çok işaret orta ve
yüzük parmakları kullanmayı tercih ederiz. Serçe ve baş parmak daha kısa
kaldığı için siyah tuşlara acilite sırasında ulaşma zorluğu yaşar.
Fakat bazı pasajlarda özellikle arpej giden ve bazı siyah tuş başlayıp
siyah tuş biten pasajlarda veya tamamı siyah tuştan oluşan pasajlarda
baş ve serçe parmağı da kullanırız. Akor basımlarında özellikle siyah
tuşla başlayan ve/veya geniş bir akor ise de...
Söylediğim gibi rahatlık çok önemli
ama unutmayın bu rahatlığı elde ederken hız sırasındaki halinizi de
düşünün. İlk başta art arda aynı parmakları kullanmak size kolay
gelebilir. Baş parmak işaret parmağı tekrar baş parmak ve tekrar işaret
parmağı gibi... fakat bu acilite sırasında parmaklara dinlenme payı
bırakmadığı için yorulmalarına ve de kasılma refleksinin ortaya
çıkmasına sebep olacaktır.
2- Parmak tereddütü:
Özellikle acilitasyonun en başında
karşılaşan bir sorundur. Bunun en büyük nedeni pasajın az tekrarlanması
ve de parmak numarası tespiti yapılmadan parça çalışamsına girilmesidir.
Klasik bir ezber problemidir. Aynı yeni yeni ezberlenmiş bir şiiri
ezberden okumaya benzer. Daha çok akla geliş hızı ile alakalıdır.
Parmaklar en küçük ve seri
hareketlerin yapılabileceği bir eklemler organıdır. Her boğumu birbirine
bağlı olarak hareket kontrol merkezinden yönetilir. On parmak demek
toplamda Otuz boğumun aynanda kontrolü demektir. Bu kontrol sadece
hareket ve yön tabanlı değil aynı zamanda baskı tabanlı da olur. Bu
fonksiyonların tam anlamıyla ezberden yapılabilmesi için tamamen
parmaklara basılacak tuşların ezberletilmesi gerekir. Bunun için yegane
tekniklerden biri olan ve de aynı zamanda parmak güçlendirme egzersizi
olan Artiküle çalışması yapılır.
Artikülasyon parmakların eklemin
müsade ettiği kadar kaldırılıp daha sonra tuşun dibine mümkün olduğunca
baskı uygulayarak pasajın gerektirdiği parmak numaralarını kullanmaktır.
Buna yedirerek basma da diyebiliriz. Bu çalışma normalde parmağa
olduğunca büyük bir efor sarfetmesini sağlar bu yüzden kesinlikle ve
kesinlikle pasaj yavaş bir şekilde çalınmalıdır. Hız burada sakatlığa
neden olabilir. Bu çalışma sonucunda parmaklar tuşları daha iyi ezberler
ve de tereddüt ortadan kalkar.
3-Bilek tereddütü:
Özellikle staccato dediğimiz kesik
kesik çalmalarda, parmak geçişlerinde kısa mesafelere uzanmalarda ve baş
veya serçe parmağımızın siyah tuşlara doğru hamlelerinde sıkça bilek
ekleminden faydalanırız. Bilek tereddütünün başlıca sebebi yalnış ses
basma korkusudur. Standart alıştığımız el tutuş pozisyonumuzdan
çıkmamızı gerektiren bir pasajda bu sorunla karşı karşıyayızdır.
Bilek parmağa göre tuşe üzerinde
daha geniş bir hareket yönüne sahiptir ve parmakları tuşe üzerinden
koparma gibi bir özelliğe sahiptir. Bu yüzden tuş üzerinde hassasiyeti
ve hakimiyeti daha zordur. Kısacası parmak kaldırarak basılan bir sese
göre bilek kaldırılarak basılan ses daha ustalık ister.
Bileğin parmaklara bir çok avantajı
dokunur bunlar parmakların gücünün yetmediği yerde bilek desteği alma,
parmakların uzanamadığı notalara bilek desteği ile uzanma ve aynı
pozisyonda kalmaktan kasılmalara başlayan bilek kasını bilek hareketleri
ile gerdirip tekrar gevşemesini sağlama gibi...
Bilek kullanma tereddütünü atlatmak
için kullanılan yegane teknik bilek staccatosu tekniğidir. Bu teknikte
pasaj seslerinin herbiri kesik ve kısa olarak (zıplatarak) çalınır.
Burada ellerin pozisyonu parmakların basabileceği hizanın daha
yukarısındadır yani doğal pozisyonda parmakların ulaşamayacağı bir
yükseklikte fakat bileğin aşağıya hamlesi sırasında uzanabileceği bir
seviyede olması önemlidir. Burada parmaklar doğal pazisyonunda durur
sadece basacak olan parmak birazcık aşağı doğru çıkarılır ve aşaığı
doğru seri bir bilek hamlesi ile tuşa dokunup hemen bileğin eski yerine
dönmesi sağlanır bu işlem pasajın gerektirdiği parmak numarasına göre
uygulanır. Vede çok hızlı değil orta hızlarda yapılmalıdır bunun sebebi
büyük kaslar küçük kaslara göre daha az seridir.
Bu teknik sayesinde bilek tereddütünüzü de yeneceksiniz.
4-Kol Tereddütü:
Parmak acilitasyonunda fazla
kullanılmayan fakat atlamalı ve akor acilitasyonlarında vazgeçilmez bir
tekniktir. Kol tereddütünün en büyük nedeni baskı şiddetini ayarlayamama
korkusu parmak sakatlama veya canını yakma korkusudur. Kolumuz ön kol
ve arka kol olarak ikiye ayrılır. Bunlardan ön kol özellikle. 2 oktav
arası atlayan seslerde bileğin gücünün yetmediği ses ve akorlar
baskılarında ve de yatay hareketlerde bileğin yatay hareket sınırına
destek olsun diye kullanılır. Arka kol ise 2 oktavı aşan atlamalı
pasajlarda ön kolun gücünün yetmediği akor baskılarında ve de dirsek
ekleminden yapılan yatay hareket sonucunda ellerin tuşe hizasından
aykırı bir konum almaması için kullanılır.
Tuşeden kopma durumu bileğe nazaran
daha fazla karşılaşılır. Piyanonun bütün oktavlarına hakim olmamızı
sağlayacak kadar geniş hareket imkanı veren kol eklemlerine hakimiyet
için kullanabileceğimiz yegane teknik. Atarak tekniği dediğimiz kolların
uzak bir mesafeden hedeflenen tuş üzerine yaptığı hamledir. Bu teknikte
el bir ön kol boyu kadar tuşenin üzerine çıkarılır ve eller kol
ağırlığı ile hızla pasajın gerektirdiği tuşa doğru hamle yapar ve tekrar
kalkar. Bu alıştırma baya sinir bozucu ve birazda can yakıcıdır.
Tuşlara olan mesafe çok uzak olduğundan ilk zamanlarda tuşları tutturmak
baya zordur ve de parmakların uçları acır. Zamanla bunlar düzelir vede
tuşe üzerinden kopmak neredeyse imkansızlaşır. Elinizi attığınız anda
pasajı çalabilir konuma gelirsiniz. Geniş atlamalarda
kusursuzlaşırsınız. Bu teknik bilek tekniğinden daha yavaş
çalışılmalıdır.
5- Kas Kasılmaları:
Acilitasyonun sağlıksal olarak
yegana problemi kas kasılmalarıdır. Bu sorun özellikle sistemsiz çalışma
sebebi ile daha parmak bilek ve kolların üzeinden tereddüt atılmadan
hızlı çalmaya çalışmak vede bunu yaparken hata yapmamak için kol
kaslarımızı kasma ihtiyacı duymaktan kaynaklanır. Aynı zamanda şartlı
reflekslerimizden biridir. Kas kasılmalarının problemlerini yukarıdaki
paragraflarda anlatmıştım. Her piyanistin bir kas kasılma eşiği vardır.
Sonuçta kasların kendilerini gevşetmesi ve kasılması onların
kondüksiyonu ile de alakalıdır. Bunun için parmakların
güçlendirilmesinden tutun tereddüt giderme egzersizleri olsun
anlatacağım bütün egzersizlerin düzenli bir şekilde ara vermeden
yapılmış olamsı gerekir. Bu sayede kaslar inanılmaz bir esneklik sağlar
vede bu esneklik sayesinde kasılmalar gecikir. Unutmayın hız burada en
büyük düşmanınız. Daima parçalarınızı yavaş bir şekilde çalışın
parmaklara tekrar tekrar hareket noktalarını hatırlatın.
Hız sırasında tamamen pasajlar
güdüsel olarak beyin kontrolü olmadan yapılır. Beyin kontrolü tek sesten
kalıplara yönelik işleme geçer. Çünkü insan beyni kapasitesinin yettiği
kadar bir hıza hakimdir ve ondan sonrasını reflekslerimiz idare eder.
Aynı sobaya dokunduğumuz anda düşünce merkezimize bilgi ulaşmadan
elimizi çekmemiz gibi. Bu tabi piyanoda kontrolsüzlüğe yol açacağından.
Uzun süre hızlı çalımlarda laçkalaşmalara sebebiyet verir bunlar
tekniklerinizdeki bozukluklar olarak ortaya çıkar. Bu yüzden dünyanın en
iyi yorumcusu olsanız bile vede o pasajı defalarca çalmış olsanız bile
yinede aynı pasaj üzerinde aynı sistemli çalışmayı sürdürmeniz
gereklidir. Siz Araba iseniz Hız motorunuz egzersiz ve teknik
çalışmalarınız da yakıtınız olur. Motor ne kadar çalışırsa teknik ve
egzersizlerinizden o kadar yer ve eninde sonunda o teknik çalışmaya
tekrar ihtiyaç duyarsınız.
Hızlı çalmada kasılmayı önlemenin
en önemli tekniklerinden biri Hızlı-Yavaş ve Yavaş-Hızlı çalışmasıdır.
Bu teknik çalışmaya örnek 16 notadan oluşan ve eşit hızda giden bir
pasajın ilk dördünü orjinal hızında ikinci dördünü orjinal hızın yarısı
kadar hızlı olarak üçüncü dördünü yine orjinal hızında sonuncu dördünü
orjinal hızının yarısı hızında çalma daha sonra bu işlemin tam tersini
tekrarlama. Tabi bunu yaparken bir metronom eşliğinde kademe kademe
arttırarak yapılmalı ve de ritim aksatmadan hepsi üst üste çalınmalı. Bu
sayede kollarınıza bol molalı hız çalışması yaptırırsınız. Zamanla bu
pasajlar 8 hızlı 8 yavaş olarak da yapılabilir. En sonunda kademeli bir
hızlanış ve kasılma sürenizinde o hızlanışa doğru orantılı bir şekilde
gecikmesini sağlarsınız.
6- Ses patlamaları:
Parmakların baskı
kontrolsüzlüğünden kaynaklanan bir sorundur. Pasajların dinlenilebilir
kıvama gelebilmesi için bu sorunun çözülmesi şarttır.
Ses patlamaları özellikle parmak
geçişlerinde, kuvvetli ve kuvvetsiz parmak ilişkilerinde, fazla yukarı
kaldırdığımız ve kaldırmadığımız parmak ilişkilerinde ve de atlamalı
pozisyonlarda karşılaşacağımız sorunlardandır.
Geçişlerinizi ne kadar belli
etmezseniz o pasaj üzerinde o kadar usta olduğunuzu göstermiş olursunuz.
Bu yüzden parmak geçişleri sırasında kullanmanız gereken bilek
fonksiyonunu sert ve köşeli kullanmaktan kaçınılmalıdır. Ayrıca geçişi
yapan parmak baskıyı sağlamadan önce tuşe üzerinde hazır
bekletilmelidir. Bu sayede diğer parmaklarla yükseklik oranları
eşitlenmiş olur, bu da size birbirlerine daha yakın bir baskı şiddetini
sağlar.
Ses patlamalarına engel olacak
tekniklerden yeganesi Birbirleri ile İkileme çalışmasıdır. Bu çalışmaya
da örnek olarak 16 notalı eşit serilikte bir pasajı ele alalım. bunları
da 4 lü olarak gruplayalım. Dörtlü gurupların ilk iki notaları pasajın
orjinal hızında iki kere tekrarlanıp sonraki ikinci iki notalar orjinal
hızın yarısı hızında çalınır. Daha sonra bu işlemin tam tersi yapılır.
En son olarak ta 4lü grubun ikinci ve üçünü sesleri orjinal hızda
tekrarlanacak şekilde çalınır. Aynı örneği biraz daha açarsak: Diyelimki
pasajımız 16lık notalardan oluşuyor. Pasajın ilk çalışması:
16lık-16lık-8lik-8lik. İkinci çallışması: 8lik-8lik-16lık-16lık. Son
çalışması:8lik-16lık-16lık-8lik (16lık grubu iki kere tekrarlayacak her
çalışmada) olarak örneklendirebiliriz.
7- Geçiş Parmaklarını yedirememe
Bu da sık karşılaşılan bir
sorundur. Daha çok yüzeysel geçme de denir. Yani bazı seslere tam net
basmadan pasajın sonuna varma gibi durumlar. Bu durumun en büyük nedeni
baş parmağın diğer parmaklara oranla dikey hareketinin daha kısıtlı
olmasından kaynaklanır. Birde geçiş sesinden çok geçiş yapacağımız
pozisyona konsantre olmamızdan dolayı geçiş sesi yüzeysel basılır ve
diğer pozisyona geçilir. Buna pozisyon atlayamama endişesi de girerse
tam bir geçiş parmağı sorunu yaşarız.
Bu sorunu Yelpaze tekniği dediğimiz
teknikle aşabiliriz. Bu teknikte ses, geçiş notasının bir önceki notası
ile başlar geçişi yapar ve bir sonraki notaya gelip oradan parçayı ayna
olarak yani tersten çalıp (ezgiyi geri sarma gibi düşünebiliriz) aynı
notaya geri döneriz. Daha sonra geçiş notasından iki nota önce başlar
geçişi yapar iki nota sonra geri döneriz. Bu işlem 3 nota önce ve sonra vb. gibi çoğaltılarak tekrarlanır. Bu sayede geçiş sesi hep merkezde tutulur beyin dikkatini oraya yoğunlaştırır.
8- Sesler Arası Eşitsizlik
Çok çabuk hızlanmanın getirdiği
kötü sonuçlardan birisi de ses arası eşitsizliklerdir. Özellikle ele
daha az yatkın pozisyonlarda hareket kabiliyeti daha zayıf olan
parmakların denk gelmesinden kaynaklanan iç ritmdeki dalgalanmalara
denir. Pixeli düşük bir ekranda yarı çapraz bir çizginin kötü gözükmesi
gibi. Ezgide duyumun kötü olmasına sebebiyet verir.
Geçiş parmaklarının kullanımı ve
bilek fonksiyonunun seriliği de bu konu içerisinde yer alır. Sonuçta
hepsi pasajlarda kullanılan ortak fonksiyonlar oldukları için o
fonksiyonların sağlamlığı önemlidir. Teknik olarak o fonksiyonların
kusurları giderilmiş olmalıdır.
Bu teknik durumun gelişmesi ile
ilgili çalışma yukarıda açıkladığım Birbirleri ile İkileme çalışmasıdır.
Bu çalışma tamamen eşitik üzerine yapılan bir çalışmadır. Gerek şiddet
eşitliği gerek ritim...
9- İki el senkronizasyon sorunu
Beyni ikiye bölme diye
nitelendirebileceğimiz iki el ile çalma. Aslında tam olarak iki elin
birbirinden bağımsız hareket ettiğini göstermez. Eller arasında ritimsel
bir bağ vardır. Bunlar birbiri ardından belirli ritim reaf leri
oluşturur. Aynı darbuka çalan bir adamın iki eli kullanışı gibi. Sesler
birbirinden farklı olsada ritimler. Belirli bir kalıp içinde oldukları
için birbirlerine destek verecek şekilde iki hel hareket eder. Nota
değerleri ile örneklendirecek olursak:
Sağ elimiz 8lik olarak bir pasaj
çalıyor diyelim. Sol elimizinde aynı anda Noktalı 8lik ve 16lık grubu
halinde çaldığını düşünelim. Pasaja başlarken iki el aynanda başlar
sonra ilk hamleyi sağ el yapar bir 16lık değer sonra sol el girer ve
geriye 1 16lık değer boşluk kalır yani tekrar iki el aynanda ikinci
yürüyüşe geçer. "Ankara" kelimesinin okunuşunu düşünün bu ritmi ilk
olarak elinizle arka arkaya tekrarlayın daha sonra ilk hecesini iki el
ile ikinci hecesinini sağ el üçüncü hecesini sol el ile girip
tekrarlayın sonuçta oluşacak ritim kalıbı 8lik-16lık-16lık tır. Bu
şekilde ellere dağılır.
Bir birinden bağımsız gibi gözüken ritim kalıpları aslında birbirleri ile bağlıdır demiştim.
İki el zıtlıklarının daha zor olduğu bir örneği inceleyelim:
Sağ elimiz 16lık Sol elimiz Üçleme
yapıyor diyelim. Birçok piyanistin zorlandığı bir senkronizasyon
tipidir. Bunu ilişkilendirecek olursak. ilk olarak bu kalıpların tartım
biçimlerine bakalım. 16lık lar dörtü tartımlar biçiminde 2şerli
zamanlarda yer alırlar 3leme de adı üzerinde üçlü tartımlar olarak yer
alırlar. Yani 1 dörtlük = 4 onaltılık, 1 dörtlük = 1 üçleme gurubu. Bu
da bize her dörtlükte bir, notaların kesiştiğini yani aynı anda
basıldığını gösterir. Şimdi diğer seslerinin dağılımını inceleyelim. 4
lü grup olan 16lıklarla 3 lü grup olan üçlemeyi çarparsak 4x3=12 yi elde
ederiz. 12 adet notayi dizersek bu notaların 4 ünde bir 3leme ögesi 3
ünde bir 16lık ögesi gelir. 12 adet notanın her birini 16lık farzedersek
o zaman otomatikman şöle bir ritm kalıbı elde etmiş oluruz:
8lik-16lık-8lik-8lik-16lık-8lik gibi. Her dörtlükte iki el aynanda basar
demiştik. Bu yüzden ilk nota değeri aynanda basılır. ikinci nota sağ
el, üçüncü sol el, dördüncü sağ el, beşinci sol ve altıncı sağ elle
basılır ve tekrarlanır. Bunu teknik konuyu daha iyi anayabileceğiniz bir
dile çevirelim:
"Ağrı-Antep-Hatay" kelimelerini
söyleyerek ritm kalıplarını bulalım. Sonra elimizle taklit edelim. Daha
sonra ilk hecesini iki el ile ikinci hecesini sağ, üçüncüyü sol,
dördüncü sağ, beş sol ve altıncı heceyi de sağ el ile vurarak kelimeleri
tekrarlayalım. Eğer bu üç şehri birkerede 1 dörtlük içerisine dengeli
bir şekilde sığdırararak ellerimizle vurursak bu zor ritmi yapmış
oluruz. Geri kalanı bu ritimleri piyano tuşları üzerine dağıtmaya
kalıyor.
Bu anlattığım senkronizasyon
tipleri birer çalışma örneğidir aynı zamanda. Bu çalışmalar sayesinde
iki elinizi, halk dili ile beyni ikiye bölmeyi düzgün bir şekilde
sağlamlaştırmış olursunuz. Senkronizasyonunuz net olur.
10- Cümleler Arası Kopukluk:
Piyanistin kalitesine bir perde
çeken teknin sorunlardan biridir. Başlık cümle olsa bile bu cümleler
motifler de olabilir. Ezgiler arası geçiş televizyon dizilerinde
bölümler arasındaki geçişlere benzer. Ne kadar uyumluysa o kadar
başarılıdır. Burada uyum derken eşitlikle karıştırılmasın bazı cümleler
kuvvetli bazı cümleler hafif çalınabilir. Fakat bir bütünlük içerisinde
ve genel kompozisyonu bozmayacak bir biçimde yapılır. Bu sayede uzun
soluklu eserleri çalarken ne siz nede dinleyici sıkılır. Bazen bir
eserde bir coşkuyu ifade etmek birden fazla cümlenin art arda hareketi
ile olur. Bu geçişlerde kopukluk olursa dinleyicinin duyacağı coşkuda
ciddi bir düşüş ve acabalık uyandırır. Bu da zayıf yorumculuğa iter
sizi.
Bu tekniği geliştirmek için çok
basit yöntem olan nefes tutma yöntemini deneyebilirsiniz iki cümle arası
nefesinizi tutun genelde nefes tutma işlemleri tek unsura konsantrasyon
sırasında olur ikinci unsur için nefes verip alır ve tekrar tutma
ihtiyacı duyarsınız. Fakat cümle arasnıda nefes alıp ikinci cümleye
nefes tutarak girerseniz o zaman beyninizi sanki aynı unsurun
içindeymişsiniz gibi kandırırsınız. Beyninizde parmaklarınızı bu şekilde
yönlendirir.
İkinci çalışma yöntemi ise
Gruplandırma çalışması. Örneğin pasajın tartımlar 4 sesten oluşuyor. 4
sesi çalıp diğer tartımın birinci sesinde 4lük değerinde bekleme.
Arkasından beklediğiniz sesten başlayıp ondan sonraki gelecek olan
tartımın ilk sesinde 4lük değerinde bekleme. Bu çalışma sayesinde her
defasında her cümlenizin ve motifinizin ilk sesi ile çalışmanıza
duraklama vereceksiniz. Yani ilk cümleniz ile ikinci cümlenizin ilk
notası bağlanacak. Bu motifler birbirine bağlı ve kopukluk olmadan
çalınabilecek.
11- Çalış zayıflığı
Pasajlar ne kadar kusursuz giderse
gitsin belirli uzunluklardaki pasajlarda kasılma problemi yaşamamak için
ellerinizi son derece hafif bırakırsınız bu da tamamen piyano tuşlarını
parmak gücü ile kontrol etmeye yöneltir. Parmaklarınız eğer yeterince
güçlü değilse pasajlarınızda forte yani yüksek ses ile çalma
olanaksızlaşır. Bu da bütün pasajı piano yani hafif çalarak geçirmenize
neden olur. Hafif çalım gerektiren bir yerlerde kusurunuz gözükmez.
Fakat dinamiği üst seviyelerde olan ve de crescendo yani giderek
yükselen ses seviyesi ile seyreden pasajlarda bu karakteri belli etmek
epey zorlaşır. Bu da müzikte genel bir monotonluğa sürükler sizi.
Artikülasyon çalışması yanında onun
bir çeşidi olan Çiftleme çalışmasını önerebilirim. Bu çalışma bir
artikülasyon tipi olup tamamen hız ve güç unsurlarını barındırı. Bu
çalışmada pasajın gerektirdiği parmaklar sırası ile her sese iki kere
olabildiğince seri bir şekilde basarlar. ikinci basış uzatılır. Çiftler
kendi aralarında kuvvetli ve seri fakat diğer çifte geçişi biraz
bekletilerek yapılır. Çünkü bu teknikte parmağı zorlayan bir tekniktir
ve hızlı geçişler sakatlıklara sebebiyet verebilir.
12- Atlamalı pozisyonda ritmsel kopukluk.
Aslında bazı parçalarda bu
kopukluğu yapmamak imkansızdır. Fakat yinde insan anatomisinin elverdiği
en uygun şekilde ritmik dengeyi kurarsak doğruya en yakını elde etmiş
oluruz. Tabi benim söylediğim eşitlik olarak atlanması imkansız olan
pasajlar için geçerli. Bu aralıklar ne kadar dar olursa eşitliği
sağlamak o kadar kolay olur.
Eşit bir şekilde atlama mesafemizi
genişletebilmek için özellikle kol tereddütü çalışmalarımıza önem
vermemiz gerklidir. Bu ritimsel atlamadaki başarınız aynı zamanda
artistik puanınızı da yükseltecektir.
Pasajları çalışırken atlama
kolaylığı sağlamak için pasaj çalımı sırasında atlayacağınız pasaja
gelmeden ona odaklanın. Ve atlayacak olan parmağınız eğer pasaj çalımı
sırasında boşta ise parmağınızsı o sesin yönüne doğru uzatın ve sırası
gelince hamlenizi yapın.
Franz Lizst in bir Etüd ü olan La
Campanella bu çalışma üzerine kurulu bir etüttür. Çalınabilmesi için
anlattığım bütün teknik özelliklere en iyi şekilde sahip olunması
gereklidir.
Bu tekniği geliştirmek için
yapılacak en güzel çalışma Kör Piyanist çalışmasıdır. Yani atlayacağınız
tuşun mesafesini hissetmeye çalışacaksınız vede bakmadan atlamaya
çalışacaksınız. Elinize bir atkı alın ve gözünüzü bağlayın. Bu şekilde
atlama çalışmasını yapın hatta parçayı böle çalışın. Bunu defalarca
düzgün tekrarlarsanız bakar pozisyonda size inanılmaz bir serilik
kazandıracaktır. SHiNE filmini izleyen bu sahneyi hatırlar.
|
|
Takvim
