veli81
Admin
 
Mesaj Sayısı : 5437
Kayıt tarihi : 19/06/12
Yaş : 42
Nerden : Bursa/Mestanlı
 |  Konu: Çalgilarin bakim ve onarimi..  Salı 23 Ekim 2012, 23:07 | |
| Çalgilarin bakim ve onarimi..
ÇALGILARIN bakim VE onarimi..
KÜÇÜK FLÜT - BÜYÜK FLÜT
OBUA - KORANGLE - BASSON
KLARNETLER
SAKSOFONLAR
YAĞLAMA GÜDERİ VE YAY DEĞİŞTİRME
ALAŞIMLI ÇALGILAR
YAĞLAMA, KEÇE, MUSLUK MANTARI VE YAYINI DEĞİŞTİRME
ÇALGILARIN DONMASI
VURULARAK ÇALINAN ÇALGILAR
YAYLI ÇALGILAR
Çalgı bakımı; günlük, aylık ve genel olmak üzere üç bölüme ayrılır.
Günlük Bakım: Çalgı kullanılmaya
başlandığı zaman, dış etkenlerle karşılaşır. Bu etkenler; sıcak, soğuk,
nemli ve kuru hava, toz, soluk birikintisi vb.
gibi şeylerdir. Çalışma sonunda, yukarıda sayılan etkenlerin
oluşturduğu aksaklıkların giderilmesi, günlük bakıma girer. Bu bakım
çalıcı tarafından yapılır.
Aylık Bakım: Günlük bakımda yapılamayan, genel temizlik ve yağlama işidir, bu bakım da çalıcı tarafından yapılır.
Genel Bakım: Çalıcı tarafından günlük ve aylık bakımda giderilemeyip, teknisyen yeteneği isteyen aksaklıkların bakımıdır.
Çalıcı, çalgısını temiz olarak korumak ve her zaman en iyi çalma koşulları içinde bulundurmakla sorumludur.
KÜÇÜK FLÜT - BÜYÜK FLÜT
Günlük Bakım: Günlük çalışma sonunda,
çalgının ağızlık ve gövdesinin içerisindeki soluk birikintileri ile
üzerindeki tozun silinip temizlenmesidir.
Aylık Bakım: Günlük bakım işleminden
sonra çalgının sökülerek temizlenip yağlanmasıdır. Bu bakımda çalıcı;
eğimi bozulan veya kırılan yayları ve ayar ile bağlantısı olmayan tek
çalışan perde güderilerini değiştirebilir.
Genel Bakım: Günlük ve aylık bakımların
dışında kalan işlemlerdir. Çalgı onarım teknisyenleri tarafından
yapılır. Çalgının tüm olarak bakımıdır ki, güderi ve yayların
değiştirilmesi, vida, mantar ve keçe ayarlarının yapılması gibi
işlemlerin kapsar.
Küçük Flüt veya Büyük Flütü temizlemek için çalıcının, her kutuda
bulunan bir ucu delikli demir çubuğu kullanması gerekir, yumuşak bir bez
parçası çubuğun ucundaki deliğe sokulup iyice sarıldıktan sonra
gövdenin içine sokularak temizleme işlemi yapılır. Çalgının üstündeki
tozlar ayrı bir bez parçasıyla silinir. Soluk birikintilerinin etkisiyle
güdenlerin çabuk çürümesini önlemek için, bu temizliğin her çalışma
sonunda aksatılmadan yapılması gerekir. Çalgı hiç bir zaman perdeleri
üzerinde bırakılmaz.
OBUA - KORANGLE - BASSON
Günlük Bakım: Günlük çalışma sonunda,
çalgının kamış bölümü ve gövdesinin içerisindeki soluk birikintileri ile
üzerindeki tozun silinip temizlenmesi ve eklem mantarlarının vazelinle
yağlanmasıdır.
Aylık Bakım: Günlük bakım işleminden
sonra çalgının sökülerek temizlenip yağlanmasıdır. Bu bakımda çalıcı;
eğimi bozulan veya kırılan yayları ve ayar ile bağlantısı olmayıp tek
çalışan perde güdenlerini değiştirebilir.
Genel Bakım: Günlük ve aylık bakımların
dışında kalan işlemlerdir. Çalgı onarım teknisyenleri tarafından
yapılır. Çalgının tüm olarak bakımıdır ki, güderi ve yayların
değiştirilmesi, vida, mantar ve keçe ayarlarının yapılması gibi
işlemleri kapsar.
Bu çalgıları temizlemek için çalıcının, her kutuda bulunan yumuşak
tüylü fırçayı kullanması gerekir. Bu çalgıların içini demir bir çubukla
silmek kesin olarak yasaktır. Çalıcının yumuşak tüylü fırçayı her zaman
kutusunda bulundurması zorunludur. Eğer bu fırça yitirilmiş ise, yenisi
gelene dek temizleme işlemi; bir ucuna mantar veya güderi (ağırlık
olarak) bağlanan, bir ipin diğer ucuna yumuşak bir bez parçası bağlanıp,
ipin ağırlıklı ucu çalgının içeri sine sarkıtılarak bezin çekilmesi
biçiminde yapılır. Soluk birikintilerinin etkisiyle, güdenlerin çabuk
çürümesini önlemek için, bu temizliğin her çalışma sonunda aksatılmadan
yapılması gerekir. Kamışlar her çalışma sonunda özenle silinmeli ve
korunmalıdır. Çalgı hiç bir zaman perdeleri üzerinde bırakılmaz.
KLARNETLER
Günlük Bakım: Günlük çalışma sonunda,
çalının bek bölümü ve gövdesinin içerisindeki soluk birikintileri ile,
üzerindeki tozun silinip temizlenmesi ve eklem mantarlarının vazelinle
yağlanmasıdır.
Aylık Bakım: Günlük bakım işleminden
sonra çalgının sökülerek temizlenip yağlanmasıdır. Bu bakımda çalıcı;
eğimi bozulan veya kırılan yayları ve ayar ile bağlantısı olmayıp tek
başına çalışan perde güderlerini değiştirebilir.
Genel Bakım: Günlük ve aylık bakımların
dışında kalan işlemlerdir. Çalgı onarım teknisyenleri tarafından
yapılır. Çalgının tüm olarak bakımıdır ki, güderi ve yayların
değiştirilmesi, vida, mantar ve keçe ayarlarının yapılması gibi
işlemleri kapsar.
Bu çalgıları temizlemek için çalıcının, her kutuda bulunan yumuşak
tüylü fırçayı kullanması gerekir. Bu çalgıların içini demir çubukla
silmek kesin olarak yasaktır. Çalıcının yumuşak tüylü fırçayı, her zaman
kutusunda bulundurması zorunludur. Eğer bu fırça yitirilmiş ise, yenisi
gelene dek temizleme işlemi; bir ucuna mantar veya güderi (ağırlık
olarak) bağlanan bir ipin, diğer ucuna yumuşak bir bez parçası bağlanıp,
ipin ağırlıklı ucu çalgının içerisine sarkıtılarak bezin çekilmesi
biçiminde yapılır. Soluk birikintilerinin etkisiyle, güderilerin çabuk
çürümesini önlemek için, bu temizliğin her çalışma sonunda aksatılmadan
yapılması gerekir. Kamışlar her çalışma sonunda özenle silinmeli ve
korunmalıdır. Bekler sabunlu ılık su içerisinde sık sık yıkanmalıdır.
Çalgı hiç bir zaman perdeleri üzerinde bırakılmaz.
SAKSOFONLAR
Günlük Bakım: Günlük çalışma sonunda,
çalgının bek bölümü ve gövdesinin içerisindeki soluk birikintileri ile
üzerindeki tozun silinip temizlenmesi ve bek bölümündeki boyun
mantarının vazelinle yağlanmasıdır.
Aylık Bakım: Günlük bakım işleminden
sonra çalgının sökülerek temizlenip yağlanmasıdır. Bu bakımda calici;
eğimi bozulan veya kırılan yayları ve ayar ile bağlantısı olmayıp tek
çalışan perde güderilerini değiştirebilir.
Genel Bakım: Günlük ve aylık bakımların
dışında kalan işlemlerdir. Çalgı onarım teknisyenleri tarafından
yapılır. Çalgının tüm olarak bakımıdır ki, güderi ve yayların
değiştirilmesi, vida, mantar ve keçe ayarlarının yapılması gibi
işlemleri kapsar.
Bu çalgıların boyun bölümü, Klarnette gösterilen biçimde, gövde
bölümü ise; bir ucuna yumuşak bir bez sarılmış uzun ve yuvarlak tahta
bir çubukla temizlenir. Soluk birikintilerinin etkisiyle, güderilerin
çabuk çürümesini önlemek için, bu temizliğin; haftada en az üç kez
yapılması yararlıdır. Kamışlar her çalışma sonunda özenli silinmeli ve
korunmalıdır. Bekler sabunlu ılık su içerisinde sık, sık yıkanmalıdır.
YAĞLAMA GÜDERİ VE YAY DEĞİŞTİRME
Yağlama işlemi; ince bir kıl fırça veya
kaz tüyü ile yapılır. Vida kenarları ile eklem yerlerinden az az
yağlanıp, perdeler çalıştırılarak, yağın mil içine dek girmesi sağlanır.
Bu işlem birkaç kez yenilenir.
Yağı bol kullanmak gereksiz ve zararlıdır. İçeriye işlemeden dışarıya
taşırılan yağlar, tozlarla birleşerek bir macun katını oluştururlar.
Zamanla kuruyan bu kat, sertleşerek perdelerin çalışmasına ve kuruyan
millerin oksitlenmesine sebep olur.
Güderi değiştirme; aşınan güderinin
perdesi sökülüp, ateş üzerinde ısıtılarak gevşeyen güderi çıkarılır.
Yeni güderi yatağına yerleştirilmeden, kırmızı mum (komalak) eritilerek
yatak içine damlatılır. Damlatılan mum ateşte ısıtılarak eritilir ve
önceden hazırlanan güderi yatağına yerleştirilir (güderiyi, güderi
yatağını ısıtmadan önce birkaç yerinden bir iğne ile delip yatağına öyle
koymalıdır, bu işlem yatak ısıtıldığı zaman, güderi içindeki havanın
çıkmasını sağlar, yalnız deri güdenlerde yapılır). Sonra, ateşi güderiye
yaklaştırmadan perde bu kez tersinden ısıtılıp, çok hafif bastırılarak
güderinin yerine alışması sağlanır.
Yay değiştirme; kırılan iğne yaylar,
vida yatağı içerisinden çıkarılır. Yeni yayın arkası hafifçe ısıtılarak
ezilir ve yatağına yerleştirildikten sonra gerekli eğim verilir.
Yassı yaylarda; perde sökülür. Kırılan yayın vidası çıkarılarak yenisi takılıp gerekli eğim verilir.
Uzun zaman kullanılmayacak çalgıların, vida, mil yatakları, gövde ve
güderleri vazelinle yağlanarak kutularına konulur. Kutuların konulacağı
yerin de, kuru veya nemli olmaması göz önünde tutulmalıdır. Bu durumdaki
çalgılar kullanılacakları zaman, iyice silinip bu kez ince yağla
yağlanarak göreve hazır edilir. ALAŞIMLI ÇALGILAR
Trompet - Kornet - Korno - Trombon - Büğlü - Alto - Bariton - Bas - Kontrbas
vb.
Günlük Bakım:
Günlük çalışma sonunda,
çalgının sökülerek temizlenip yağlanırı asıdır. Bu bakımda çalıcı; bütün
piston ve tumbaları söküp temizler. Ezilen, kopan perde ve kapak
mantarları ile musluk mantar ve yayını değiştirebilir. Pistonlar ince
yağla, tumbalar da vazelinle yağlanarak yerlerine takılır.
Genel Bakım: Günlük ve aylık bakımların dışında kalan işlemlerdir. Çalgı
onarım teknisyenleri tarafından yapılır. Çalgının tüm olarak bakımıdır
ki, perde, kapak keçeleri ile musluk mantar ve yaylarının
değiştirilmesi, esilen kısımların düzeltilmesi, kaynak ve lehim gibi
işlemleri kapsar.
Alaşımlı çalgıların içlerini temizlemek için, sabunlu sıcak su; çalgının
bütün uzunluğunca içerisinden geçirilmek üzere, kalak içine boşaltılır.
Bu su, çalgının perde kısımları içinden geçerken (bu kısımları iyice
temizlemek amacıyla), perdeler birkaç kez işletilir. Sabunlu sıcak su,
çalgının içindeki birikinti ve kirleri yumuşattıktan sonra, çalgının
içine ağızlık borusundan soğuk ve temiz bir su doldurularak üflenir.
Böylelikle çalgının içindeki kirler giderilmiş olur. Yalnız ağızlıklar
her çalışma sonunda çıkarılmalı ve iyice temizlenmelidir.
YAĞLAMA, KEÇE, MUSLUK MANTARI VE YAYINI DEĞİŞTİRME
Yağlama işlemi;
ince bir kıl fırça veya kaz
tüyü ile yapılır. Çıkarılan piston ve tumbalar önce silinip temizlenir
(tumba içerisindeki soluk birikintileri iyice temizlenmezse, oksitlenme
yapar, bu durum piston ve tumbaları yatağına kaynatarak çalışmalarına
engel olur). Sonra pistonlar ince yağla, tumbalar vazelinle yağlanıp,
yerinde çalıştırılarak alıştırılır.
Keçeler, perde ve kapakların çapına göre seçilerek veya yerine göre kesilerek takılır.
Musluk mantarı,
musluktaki yatağının
çapında olmalıdır. Çıkarılan musluğun mantar yatağı içine kırmızı mum
damlatılır, ve önceden hazırlanan mantar yerine yerleştirilir.
Musluk yayının değiştirilmesi;
yayı değiştirilecek musluğun yerinden sökülüp, yeni yayın yatağına geçirilmesiyle olur.
Ağızlığın sıkışması;
ağızlık çalgıda takılı
bırakılmaz. Eğer bir sıkışma olmuşsa, bu gerçekten calicinin kusuru
yüzünden olmuştur. Ya uzun süre ağızlığı çalgıda takılı bırakmıştır ya
da, yağlama ve temizlik işlemini aksatmıştır. Bu durumda ağızlığı
çıkarmak için çalgı zorlanmamalıdır. Yapılan bütün denemeler başarısız
olmuşsa, en kısa zamanda çalgı onarım teknisyenine başvurmalıdır.
Uzun zaman kullanılmayacak çalgılar, tumba ve perdeleri iyice temizlenip
kurulandıktan sonra, vazelinle yağlanarak kutularına yerleştirilir.
Kutuların konulacağı yerin, kuru veya nemli olmaması göz önünde
tutulmalıdır. Bu durumdaki çalgılar kullanılacakları zaman, iyice
silinip temizlenir ve bu kez tumbalar vazelinle, perdeler ise ince yağla
yağlanarak göreve hazır edilir.
ÇALGILARIN DONMASI
Soluklu çalgılar, soluk buharının 0 C° de donması nedeniyle, görev
yapamaz duruma gelir. Bunun çaresi, Türkiye'de ilk kez bu Feridun
ÇALIŞIR tarafından bulundu (1979) ve uygulama başarıyla sonuçlandı.
Aşağıda açıklanan iki yolla da olumlu sonuç elde edilmektedir.
a. Saf antifrize 1/5 oranında ince tüfek yağı karıştırılıp, elde edilen karışım görevden önce pistonlara sürülecek,
b. Grafit tozu, ince bir yağ katı oluşana dek pistonlara sürülecek,
Elde edilmesi kolay ve ekonomik olan bu her iki yol da, olumlu sonuç
verir. Hiç bir yan etkileri yoktur. Görevden sonra çalgıların sabunlu
ılık su ile temizlenmesi, normal çalgı bakımının gereğidir.
Ancak çok soğuk havada, alaşımlı çalgıların ağızlıkları el içinde, ya da
cepte sıcak tutulmalıdır. Çalmaya başlanacağı anda ta-kılmalıdır. Aksi
durumda, ağızlık dudak derilerine yapışarak kopartır.
VURULARAK ÇALINAN ÇALGILAR
Vurularak çalınan çalgılardan, davul ve trampetin bakımında; derilerine
ve trampetin tellerine özel bir dikkat gösterilmelidir, özellikle davul
derilerini gererken, çemberi sıradan değil karşılıklı olarak yapmak
gerekir. Yağmurlu ve nemli havalar dışında davul derileri daima normal
gerginlikte bulundurulmalıdır. Davul korunduğu yere bırakılırken,
alaşımlı kısımları iyice kurulanmalı ve deri üzeri örtülmelidir. Ziller
de özel bir bakım ister. Ağır bir cisim altına bırakılmadığı gibi, sert
bir yere çarpmamak ta gerekir.
Davul ve trampetlerin deri bakımından ise; cam (şeffaf) derili çalgılar
kullanıldıktan sonra temizlenir, kort (titreşim yayları) gevşetilir.
Deri olan çalgılarda ise, kullanıldıktan sonra normal geriliminin 1/3
oranında sıkılarak yapılıp deri kuruduktan sonra normal gerginlik
verilir.
YAYLI ÇALGILAR
Yaylı çalgılar (Keman, Viyola, Viyolonsel, Telli Kontrbas)
için ilk söylenecek şey çok rutubetli ya da sıcak hava koşullarında
uzun sure bırakmaktan kesin olarak sakınılmalıdır. ikinci olarak her
çalışma sonunda mutlaka keman ve viyola kutusuna yerleştirilmeli, düşme
ya da sert bir cisme çarpma tehlikesi önlenmelidir. Teller her çalıcı
tarafından kolaylıkla değiştirilebilir, ancak akort işlemini sık sık
tekrarlayarak kulaklarla (akort düğmeleri) gereksiz yere oynamanın pek
doğru olmayacağı düşünülmelidir
|
|
Takvim
