Gitarda Gamlar ve Kullanımları

Gitarda gamlar ve Kullanımları
Müzikte bir melodi yaratmak için kullandığımız dizilere gam denir. gamlar
çeşit olarak oldukça fazladır. Çünkü müzik dipsiz bir kuyudur
diyebiliriz. Yaratabileceğiniz çok fazla melodi ve bu melodilere göre
oluşan gamlar
vardır. Örnek vermek gerekirse müzikte Çin gamı, Mısır gamı, Macar
gamı, Çingene gamı gibi yöresel gamlardan bile yüzlercesi mevcuttur.
Gitar üzerinde ne kadar çok gam öğrenirseniz ve üzerinde hakimiyet
sağlarsanız o kadar çok farklı melodi ve eşlik yaratabilirsiniz. -

Gitarda gamlar ve Kullanımları

Tabi ki bütün gamları ve kullanımlarını burada anlatmam imkansız. Ben daha çok rock ve blues müziğinde kullanılan gamlar
üzerinde duracağım. Bütün gamları görmek isteyen arkadaşlar guitar pro
programındaki gitar klavyesinin üzerindeki scales(gamlar) bölümüne
girerek bilgi sahibi olabilirler.

Minör Pentatonic Gamı:

Gitara yeni başlayan arkadaşların solo atabilmek için öğrenmesi
gereken ilk gam minör pentatonicdir. Köken olarak blues müziğinde
kullanılır. Hatta blues müziğin içi dışı pentatonic gamlardan
oluşmaktadır diyebilirim. Fakat rock müziğinde ve jazz müziğindede bu
gam oldukça fazla kullanılmaktadır.

Örnek olarak tonumuz La minör olsun. Dizi şu şekilde oluşur:

La-Do-Re-Mi-Sol-La

Gitar klavyesinde kullanıma açık en uygun pozisyonu ise en üst telden aşağı:

6. telde 5. ve 8. perde-5. telde 5. ve 7. perde- 4. telde 5. ve 7.
perde-3. telde 5. ve 7. perde-2. telde 5. ve 8. perde-1. telde 5. ve 8.
perdedir.

Majör pentanonic:

Hepinizin majör ve minör farkını bildiğinizi düşünüyorum. Coşku ve tını farkı vardır. Tonu La majör kabul edersek:

La-Si-Do diyez-Mi-Fa diyez-La olacaktır.

Uygun pozisyon:

6. telde 5. ve 7. perde-5.telde 4. ve 7. perde-4. telde 4. ve 7.
perde-3. telde 4. ve 6. perde-2. telde 5. ve 7. perde-1. telde 5. ve 7.
perde.

Solo attığınız parçanın tonuna göre bu gamları kullanıcaksınız. Eğer
ton majörse majör pentatonic, minörse minör pentatonic'i
kullanıcaksınız. Yinede bazı koyu blues parçalarında ton majör olmasına
rağmen minör pentatoniz kullanılabilmektedir bu da o parçanın
akorlarının ve vokallerinin verdiği hissin akorlar majör olmasına rağmen
minör olmasıdır. Örnek olarak Jimi Hendrix'in red house parçasını
dinleyin. Parça Si Majör olmasına rağmen Jiminin Si Minör Pentatonicden
solo attığını göreceksiniz. Bu tamammen parçanın vokallerinin ve
yürüyüşlerinin verdiği hisle alakalıdır.

Majör Pentatonic'in kullanımı minör pentatonice oranla daha zordur.
Bunun için bolcana majör blues yapan yaşlı bluescuları dinlemenizi ve
onları çalışmanızı tavsiye ediyorum.B.B King bu konuda oldukça yardımcı olabilir.

Majör gam için verdiğim pozisyon sizi zorlayacaktır ve riff çalmanız
çok zor gelecek. Bu konuda haklısınız çünkü majör gamın temel pozisyonu
(yani yukarda yazan) akıcı çalmaya pek uygun değildir. Bu noktada temeli
armoniye dayanan bir püf noktayı size aktarmak isterim çünkü en sağlam
gitaristler bile o pozisyonu kullanmaktan kaçınır.

Bu biraz armoniyle alakalı fakat basitçe anlatmaya çalışacağım:

Armonide her majör tonun ilgili bir minör tonu vardır. Neticedede her
minör tonunda bir ilgili majörü oluyor haliyle. Majör bir parçaya
pentatonic gamdan solo atarken, majör gamın kullanışsız pozisyonunu
kullanmak yerine o tonun ilgili minörünün minör pentatonic pozisyonunu
kullanabilirsiniz. Çünkü minör pozisyon çok daha kullanışlı.

Biliyorum biraz karmaşık geldi ama pratik olarak gitar klavyesine döktüğümde anlayacaksınız. Püf nokta şudur:

Farz edelim ton La Majör. 5. perdeden başlayarak solo atmak yerine 3
perde geri gidin. Fa diyez değil mi? İşte Fa diyez minör La majörün
ilgili minörüdür. Fa diyez minör pentatonic gamını kullanarak La Majör
parçaya solo atabilirsiniz arkadaşlar. Yani püf nokta neymiş? 3 perde
geri gitmek sadece bu. Eğer ton majörse esas sesden 3 perde geri giderek
ordaki minör pozisyondan sololarınızı çalın.

Başka örnek vermek gerekirse mesela ton Re Majörse, 3 perde gerideki
Si minör pentatonicden solo atabilirsiniz. Mi majörse, Do diyez den
atabilirsiniz gayet basit bir mantık.

Bunun dışında pentatonic gamları iyi kullanabilmek ve melodiler
yaratabilmek için bluescuları iyi dinleyin arkadaşlar. Özellikle Yavuz
Çetini dinlerseniz bu gamları ne kadar ustalıkla kullandığını
göreceksiniz. Onun yaptığı hareketleri yapmaya çalışın. Hammer, pull-off
ve bendlerle riffler yaratmaya çalışın. Hızlı değil temiz çalmaya
çalışın...

Pentatonic gamları sanırım anladınız. Şimdi blues dan ziyade rock
müzikte özellikle ağırlıklı olarak kullanılan doğal minör ve majör
gamları anlatayım:

Müziğin asıl temel gamları doğal minör ve majör gamlar
olarak kabul edilebilir. İlk kullanım kolaylığı ve solo atmaya
başlamak için pentatonic gamları anlattım fakat asıl müziğin temelini bu
gamlar oluşturmaktadır. Hatta armonide pentatonic gamlar gam olarak bile kabul edilmemektedir. Çünkü armoniye göre mantıken bir gam 8 sesten oluşur. Fakat pentatonic gamlar 6 sesden oluşmaktadır.

Minör Gam:Tonumuzu her zamanki gibi La Minör olarak kabul edersek

La-Si-Do-Re-Mi-Fa-Sol-La olarak oluşturulur.

Gitar klavyesinde en çok kullanılan pozisyonu:

6. telde 5.,7. ve 8. perde-5. telde 5.,7. ve 8. perde-4. telde 5. ve
7. perde-3. telde 4.,5. ve 7. perde-2. telde 5.,6. ve 8. perde-1. telde
5.,7. ve 8. perde.

Minör gam klavyedeki bu pozisyonla kolaylıkla ve başarıyla
uygulanabilir.Örnek olarak La Minör aldık ama tabi siz bunu istediğiniz
tona transpoze edebilirsiniz. Mi ye göre alırsak örnegğin en üst telde
12. perdede başlayıp aynı pozisyonu çalacaksınız.

Majör Gam:Tonu La Majör olarak kabul edelim

La-Si-Do diyez-Re-Mi-Fa diyez-Sol diyez-La olacaktır.

Pozisyon olarak:

6.telde 5.,7. ve 9. perde-5. telde 5.,7. ve 9. perde-4. telde 6.,7.
ve 9. perde-3. telde 6.,7. ve 9. perde,2. telde 7.,9. ve 10. perde-1.
telde 7.,9. ve 10. perdedir.

Bu gamları iyi çalabilmek demek bunları gitar klavyesinin her yerinde
bir bütün olarak çalabilmek demektir. O yüzden size verdiğim burdaki
basit pozisyonlardan ziyade bu sesleri gitar klavyesinin her yerin
bularak çalışın ve gamları bütün klavyede sökmeye uğraşın arkadaşlar.
Tek bir pozisyonda çalarak yapabileceğiniz şeyler oldukça sınırlıdır. O
yüzden 1 den 22 ye kadar bütün perdelerde bu notaları bularak iyi bir
şekilde etüd etmenizi öneririm. Zaten bu gamı dinlediğiniz müziklerdede
duyacaksınız...

Bunun dışında rock müziğinde çok kullanılan başka bir gamımız daha bulunmakta:

Harmonik Minör Gamı:

Harmonik Minör adından da anlaşılabileceği gibi sadece minör bir
gamdır yani majör şeklinde bulunmaz. Çalındığında daha çok doğu
ezgilerini andırır. Doğu ezgilerini yaratmaktada oldukça fazla
kullanılmaktadır zaten. Bunun dışında özellikle klasik müzikte
(özellikle beethoven) çok fazla kullanıldığını dinleyerek
anlayabilirsiniz. Benim değineceğim nokta ise tabi ki rock müzikle
ilgili. Bu gam rock müziktede oldukça sık kullanılmaktadır. Pentagramın
doğu ezgileri yaratmasındaki püf nokta bu gamdır arkadaşlar. O grubun bu
kadar kendine özgü olmasının en önemli sebebidir bu gam işte. Onun
dışında Megadeth de veya Şebnem Ferah gitar sololarındada oldukça
duyabileceğiniz bir gam.

Tonu La Minör alalım:

La-Si-Do-Re-Mi-Fa-Sol diyez-La

Gördüğünüz gibi gayet basit. Minör gamdan tek farkı ise gamın 7.
sesinin diyez almasıdır. Herhangi bir minör gamın 7. sesine diyez
eklerseniz o gam harmonik minör olacaktır. Gitar klavyesine dökmek
gerekirse:

6. telde 5.,7. ve 8. perde-5. telde 5.,7. ve 8. perde-4. telde 6. ve
7.perde- 3. telde 4.,5. ve 7.perde-2. telde 5.,6. ve 9. perde-1. telde
5.,7. ve 8. perdedir.

Bunu çalarken oryantal bir şeyler çaldığınız hissine kapılmanız
mümkün panik yapmayın. Çok daha iyi işlere yaradığını göreceksiniz. İyi
etüd edin ve klavyede sökün.

Arkadaşlar gamlardam umarım yararlanabiliyorsunuzdur. Daha çok
doğaçlama tekniklerini kullanarak bu gamları kullanmayı özümsemenizini
öneririm. Bunun dışında size anlatmak istediğim bir gam daha var. Eğer
gitar çalmak istiyorsanız (gerçekten) lütfen bu gamları uygulamaya
çalışın.

Blues Gamı: Burda bahsettiğim pentatonic gam değil arkadaşlar.
Pentatonic gam söylediğim gibi blues müziğinin temel taşı fakat
"GERÇEKTEN BLUES" çalmanız için bu gamı da öğrenmeniz şart. Bu gam
blues'u blues yapan arıza sesleri içinde bulunduran gamdır.

Blues Minör Gamı:Minör olan parçalarda kullanılacak blues gamıdır. Tonu her zamanki gibi LaMinör olarak alıcam.

La-Do-Re-Re diyez-Mi-Sol-La

Klavye tab olarak:

6.tel 5. ve 8. perde, 5.tel 5,6 ve 7. perde- 4.tel 5. ve 7.perde- 3.
tel 5,7. ve 8.perde- 2.tel 5. ve 8. perde- 1. tel 5. ve 8.perde.

Arkadaşlar bu blues minör gamını ayrıca rock altyapılı parçalardada
kullanabilirsiniz. Birazdan bu gamların kullanım yöntemleriyle ilgili
size bilgi vermeye çalışacağım.

Blues Majör Gamı: Arkadaşlar bu asıl olarak daha fazla jazz çalmaya
yarayan bir gamdır. Hocamla beraber özellikle uzun süreler tartıştığım
bir gamdır. İnceliklerini kullanımını çözmesi zor olan bir gam olduğu
için uzun süre üzerinde kafa yormanız gerekir. Majör parçalarda blues
hissi verebilmek için kullanmanızı önerebilirim. Fakat işin jazz boyutu
çok farklı olduğu için özellikle jazz armonisinin normal bildiğimiz
klasik armoninin tam tersine işlemesi yüzünden o konulara şu an hiç
girmiyorum.

Ton La Majör:
La-Do-Re-Re diyez-Mi-Fa diyez-La

Klavyede:
6. telde 5 ve 8. perde-5. telde 5.,6. ve 7. perde- 4.telde 4. ve 7.
perde-3. telde 5.,7. ve 8. perde-2. telde 5. ve7. perde-1. telde 5. ve8.
perdedir.

Bu gamın kullanımı pozisyon açısından kullanımı zor olmakla birlikte özellikle jazz armonisinde çok kullanılmaktadır.

» Gitarda Diziler, Dizi Nedir ?

Gitarda Gamlar ve Kullanımları

Gitarda Gamlar ve Kullanımları

Similar topics

Similar topics